Politiserend jongerenwerk
Afgelopen teamdag stond voor ons als jongerenwerkers in het teken van politiserend jongerenwerk. Een mond vol, maar eigenlijk heel simpel: jongerenwerk is er niet alleen om jongeren te ondersteunen, maar ook om hen te laten voelen dat ze ertoe doen – dat ze invloed hebben. Politiserend werken betekent dat we samen met jongeren op zoek gaan naar manieren om hun stem te laten horen, hun positie te versterken en iets te veranderen aan wat onrechtvaardig voelt in hun leven en omgeving.
Dat is in deze tijd geen makkelijke opgave. Jongeren zien de wereld om zich heen steeds onzekerder worden – door oorlogen, klimaatcrisis, en door een samenleving waarin ze zich vaak buitengesloten voelen. Veel jongeren krijgen op school, in hun wijk of in de media het gevoel dat ze nooit écht mee mogen doen. Dat ze worden afgerekend op hun afkomst, hun kleur of hun geloof, in plaats van gewaardeerd om hun inzet en talenten. Dat maakt hen machteloos. En als je machteloos bent, is het moeilijk om in beweging te komen.
Maar het raakt niet alleen jongeren. Ook wij als werkers voelen soms dat het allemaal te groot is, te vast zit. Dat de politiek vastgelopen is, dat racisme diepgeworteld is, dat wat we doen misschien toch geen verschil maakt. Onze teamdag was een moment om daar samen bij stil te staan. We keken de film Freedom Writers – over jongeren die, tegen de klippen op, weer geloof in zichzelf en hun toekomst vinden en haalden daar inspirerende quotes uit. We spraken met elkaar aan de hand van stellingen, pitches en de “over de lijn”-werkvorm.
Wat naar voren kwam was dat invloed niet groots hoeft te beginnen. Soms is het al een enorme stap als een jongere leert dat hij of zij zélf invloed heeft op zijn of haar kleine dagelijkse keuzes en stappen. Of op het programma in het jongerencentrum. Of op een activiteit in de wijk. En stap voor stap, met onze hulp, kunnen jongeren hun stem leren gebruiken – op school, in de buurt, in de stad en misschien zelfs in het land.
We zagen dat jongeren vaak verrassend makkelijk te activeren zijn als je maar aansluit bij waar zij blij van worden en waar zij goed in zijn. Onze Youngsterdam challenges, waarbij jongeren iets organiseren voor anderen in hun wijk of stad, blijven een groot succes. Ze vinden het geweldig om met een beetje hulp iets te betekenen – en ze verrassen ons elke keer weer.
We hadden het ook over de bubbels waarin jongeren – net als wijzelf – gevangen zitten. Hoe klein en beperkt de wereld kan worden als je alleen maar in contact bent met mensen die op je lijken. Maar ook hoe mooi het is als jongeren, met een klein zetje, die bubbel doorbreken. Zoals wanneer ze met volle overgave oud-Hollandse spelletjes spelen met ouderen met psychiatrische problemen – en daar gewoon van genieten.
We zijn nog lang niet uitgepraat. Maar één ding is zeker: we gaan aan de slag. De komende weken werken we met jongeren aan debatvaardigheden via het spel Weerwolven, helpen we hen een plan maken voor een plek om samen te komen op en om hun school, en ondersteunen we hen bij het opzetten van een activiteit met mensen buiten hun vertrouwde kring. Want dát is jongerenwerk: laten voelen dat je ertoe doet, en samen oefenen met invloed uitoefenen.
